Włochy.
Włochy jako zjednoczone państwo istnieją dopiero od 1861. Od średniowiecza do Risorgimento, pomimo, że Półwysep Apeniński był względnie spójny pod względem językowym i kulturowym, jego historia składała się z dziejów niezależnych republik i księstw oraz obcych posiadłości i stref wpływów.Dzieje starożytnej Italii to przede wszystkim dzieje Rzymu jednoczącego plemiona italskie i celtyckie, podbijającego etruskie i greckie miasta-państwa i rozpoczynającego ekspansję w basenie Morza Śródziemnego.
Stolicą Włoch jak wiadomo jest Rzym. Znajduje się tam wiele interesujących zabytków , m.in.religijnych. Włochy podzielone są na 20 regionów. Sycylię oraz Sardenię ( wyspy ), Kalabrię , Basilicatę, Apulię, Kampanię, Molisę, Abruzję, Lacjum, Umbrię, Marchę, Toskanię, Emilia-Romanię ,Ligurię, Piemont, Valle d'Aostę, Lombardię, Wenecję Euganejską, Friuti- Wenecję Julijską, Trydent- Górną Andygę. MEDIOLAN ( MILANO )
TURYN (TORINO)
Turyn (wł. Torino) – miasto w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich. Jest stolicą prowincji Piemont. Patronem miasta jest św. Jan Chrzciciel (święto obchodzone 24 czerwca).Turyn jest głównym ośrodkiem gospodarczo-kulturalnym północnych Włoch.Według danych na 2008 rok miasto Turyn zamieszkiwało 910 437 osób, 6994 os./km², aglomeracja liczy 2,2 mln mieszkańców. Jego najważniejsze zabytki to: Katedra (XV w.),Kościół San Lorenzo, Kościół pielgrzymkowy Superga, Palazzo Reale, Palazzo Madama, Palazzo Carignano ,Castello del Valentino ,Mole Antonelliana, Pałac Stupinigi. W mieście mają siedzibę 2 znane kluby piłkarskie: Juventus i Torino FC. Największym stadionem w mieście był Stadio delle Alpi na którym swoje mecze rozgrywał Juventus. Obecnie zupełnie przebudowany nie nosi już tej nazwy. Na razie nazywa się Juventus Stadium, Torino zaś gra na Stadio Olimpico. W Turynie odbyły się Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2006, które rozpoczęły się w piątek 10 lutego 2006, a zakończyły w niedzielę 26 lutego 2006. W 1934 roku miasto było organizatorem pierwszych w historiilekkoatletycznych mistrzostw Europy. Turyn gościł także uczestników uniwersjad: letnich w 1959 i 1970
oraz zimowej w 2007.
WENECJA (VENEZIA)
.jpg)
.jpg)
Wenecja (wen. Venezsia/Venexia, wł. Venezia, łac. Venetia) – miasto i gmina na północy Włoch nad Adriatykiem, stolica regionuWenecja Euganejska. Ludność Wenecji w granicach administracyjnych wynosi około 270 tys. mieszkańców, z czego większość (176 tys.) mieszka na lądzie stałym, a historyczne centrum zamieszkuje niecałe 60 tys., natomiast pozostałe wyspy laguny są zamieszkane przez 31 tys. mieszkańców (2011). Przez ponad tysiąc lat (726-1797) miasto było stolicą niezależnej Republiki Weneckiej, która była jedną z morskich i handlowych potęg Morza Śródziemnego. Z okresu największego rozkwitu Republiki (XIII-XVI wiek) pochodzą liczne zabytki miasta, których bogactwo i forma decyduje o pierwszorzędnym znaczeniu Wenecji jako ośrodka turystyki nie tylko w skali Włoch, ale też w skali ogólnoświatowej. Zabytki te, tworząc unikatowy zespół urbanistyczny miasta kanałów i mostów, stanowią o uznaniu Wenecji za jedną z najcenniejszych pozycji na liście światowego dziedzictwa ludzkości. Najważniejsze zabytki to: Bazylika św. Marka, Plac św. Marka (Piazza San Marco), Piazzetta di San Marco ,pałac Dożów (Palazzo Ducale), most Westchnień (Ponte dei Sospiri) ,wieża zegarowa (Torre dell’Orologio) ,Prokuracja (Procuratie Vecchie i Procuratie Nuove) ,most Rialto,Kanał Grande
(Canale Grande) ,Santa Maria della Salute ,Santa Maria Gloriosa dei Frari ,Kościół San Giorgio Maggiore ,Dzwonnica św. Marka w Wenecji ,Palazzo Venier dei Leoni , Ca' d'Oro ,Ca' Rezzonico ,Ca' Pesaro ,Palazzo Grassi ,Synagoga Hiszpańska ,Włoska Synagoga (Scuola Italiana) ,Teatro La Fenice
RZYM (ROMA)
Rzym (wł., łac. Roma) – stolica i największe miasto Włoch, położone w środkowej części kraju w otoczeniu wzgórz, nad Tybrem, ośrodek administracyjny i polityczny (siedziba prezydenta, ministerstw i urzędów); stolica i główne miasto regionu administracyjno-historycznego Lacjum. Obszar administracyjny 1523 km², liczba ludności 2 748 809 (zespół miejski ok. 3 800 000).Miasto położone w środkowych Włoszech, nad rzeką Tyber, w jej dolnym biegu, na wyżynnym, wapiennym obszarze niedaleko wybrzeża morskiego. Stolica kraju i siedziba najważniejszych instytucji życia politycznego i gospodarczego; drugi po Mediolanieośrodek finansowy i gospodarczy państwa (ważny ośrodek przemysłu samochodowego, elektrotechnicznego, włókienniczego, spożywczego i innych). Wielki węzeł komunikacji lotniczej (2 porty lotnicze: Fiumicino oraz Ciampino), kolejowej (dworzec Termini) i drogowej. Rzym posiada także metro (obecnie 2 linie, trzecia aktualnie w budowie). Światowy ośrodek turystyczny z bardzo bogatymi zabytkami starożytności i średniowiecza (kościoły, bazyliki, Koloseum, pałace, akwedukty, fontanny i wiele innych budowli), niezwykle bogate muzea, nowoczesne osiedla mieszkaniowe na przedmieściach.Siedziba licznych banków, tereny wystawowe (dzielnica EUR); domy generalne zakonów i zgromadzeń zakonnych. W 1960 roku organizował Letnie Igrzyska Olimpijskie. Corocznie odwiedzany przez kilkanaście milionów turystów .Enklawą w Rzymie jest Watykan – siedziba papieży i jednocześnie najmniejsze państwo świata.
FLORENCJA (FIRENZE )
Florencja (wł. Firenze, ) – miasto w środkowych Włoszech, nad Arno, u stóp Apenin, stolica Toskanii i prowincji Florencja, 366 tys. mieszkańców (2006). Ciekawe zabytki we Florencji : Baptysterium Jana Chrzciciela (Battistero di San Giovanni Battista) ,Drzwi Raju (Porta del Paradiso) ,Biblioteka Laurenziana (Biblioteca Medicea Laurenziana) ,Galeria Akademii (Galleria dell'Accademia) ,Galeria Uffizi (Galleria degli Uffizi) ,Katedra Matki Boskiej Kwietnej (Cattedrale di Santa Maria del Fiore) ,Dzwonnica Giotta (Campanile di Giotto) ,Katedra Santa Reparata (Chiesa di Santa Reparata) ,Muzeum dell'Opera del Duomo ,Kościół Santa Maria del Carmine (Basilica di Santa Maria del Carmine) ,Kaplica Brancaccich (Cappella Brancacci) ,Kościół Santa Maria Novella (Basilica di Santa Maria Novella) ,Kościół Świętego Krzyża (Basilica di Santa Croce) ,Kościół Świętego Wawrzyńca (Basilica di San Lorenzo) ,Kaplica Medyceuszów ,Kościół Santo Spirito (Basilica di Santo Spirito) ,Kościół San Michele in Orto (Orsanmichele) ,Kościół Trójcy Świętej (Basilica di Santa Trinita) ,Kościół San Miniato al Monte ,Kościół Zwiastowania NMP (Santissima Annunziata) ,Muzeum San Marco (Museo di San Marco) ,Loggia dei Lanzi (Loggia dei Lanzi, Loggia della Signoria) ,Loggia del Mercato Nuovo (Mercato del Porcellino) ,Loggia del Bigallo ,Ogród botaniczny (Giardino dei Semplici) ,Pałac Bargello (Palazzo del Bargello) ,Pałac Davanzati (Palazzo Davanzati) ,Pałac Vecchio (Palazzo Vecchio) ,Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici Riccardi) ,Pałac Strozzi (Palazzo Strozzi) ,Pałac Pitti (Palazzo Pitti) ,Pałac Rucellai (Palazzo Rucellai) ,Plac della Signoria (Piazza della Signoria) ,Plac Republiki (Piazza della Repubblica) ,Most alla Carraia (Ponte alla Carraia) ,Most Trójcy Świętej (Ponte Santa Trinita) ,Most Złotników (Ponte Vecchio),Narodowe Muzeum Archeologiczne (Museo archeologico nazionale)
BOLONIA ( BOLOGNA )
Bolonia (wł. Bologna) – miasto w północnych Włoszech, położona jest między Padem a Apeninami na wysokości 54 m n.p.m. Stolica regionu Emilia-Romania.Zabytki Bolonii : ,ruiny rzymskich budowli (akweduktu, term i amfiteatru) ,romańska katedra (przebud. XVI-XVII w.) ,bazylika San Petronio, której budowę rozpoczęto w 1390, ukończono około 1650. Główny portal wejściowy ozdobiony jest płaskorzeźbami Jacopa della Quercia. Wnętrze o rozmiarach - długość 132 m, wysokość 44 m czyni kościół jednym z największych na świecie. Najcenniejszy wystrój mają kaplica pierwsza i czwarta po lewej stronie ozdobione obrazami Giovanniego da Modeny, oraz Pieta dłuta Amica Aspertiniego i zegar astronomiczny w lewej, bocznej nawie (w południe, wpadający przez mały otwór w sklepieniu, promień światła na posadzce bazyliki wskazuje miesiąc i dzień; ,Katedra Świętego Piotra, poświęcona w roku 1184; ,Muzeum Archeologiczne (Museo Civico Archeologico), położone na wschód od bazyliki z kolekcją cennych eksponató wetruskich, rzymskich i egipskich; ,gotycki kościół św. Franciszka ,romańskie i gotyckie wieże mieszkalne , renesansowe pałace (XIII-XVI w.) ,ratusz i siedziba uniwersytetu z (XIII-XVI w.)ASYŻ (ASSISI )
Asyż (włoski Assisi) – włoskie miasto i gmina położone na południowy wschód od Perugii, w regionie Umbria, w prowincji Perugia. Według danych na rok 2004 gminę zamieszkują 24 443 osoby, 131,4 os./km². W starożytności istniała na tym terenie niewielka osada etruska. W III wieku p.n.e. pod panowaniem rzymskim jako Asisium. Od XII wieku należał do Księstwa Spoleto i uczestniczył w wielu wojnach z sąsiednimi miastami, a zwłaszcza z Perugią. Pod koniec XII wieku Asyż zdobył niepodległość i w 1184 ustanowiono w nim samorząd miejski. Miasto brało udział licznych zatargach z Państwem Kościelnym, do którego zostało włączone w 1367. Dopiero w 1860 Asyż został włączony w skład Zjednoczonego Królestwa Włoch. 26 września 1997 roku silne trzęsienie ziemi spowodowało zawalenie się części sklepienia Bazyliki św. Franciszka. Zginęło czterech zakonników (jeden z nich był Polakiem). Dzisiaj Bazylika jest odrestaurowana, ale fragmentów fresków sklepienia nie udało się odtworzyć. Asyż jest najbardziej znany jako miejsce narodzin św. Franciszka i św. Klary oraz z pojednania międzynarodowego, religijnego i pokoju na świecie. W mieście odbywają się zapoczątkowane przez papieża Jana Pawła II Światowe Dni Modlitw o Pokój. Pierwsze miało miejsce 27 października 1986. Wspólnie modlili się wówczas przedstawiciele chrześcijaństwa, żydzi, muzułmanie, buddyści,hinduiści, sintoiści, dżiniści, wyznawcy religii afrykańskich oraz indiańskich religii plemiennych.
POMPEJE ( POMPEI )
Pompei – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Kampania, w prowincji Neapol.Według danych na rok 2004 gminę zamieszkuje 25 751 osób, 2145,9 os./km².W miejscowości znajduje się stacja kolejowa Pompei.Matka przytulająca synka, mężczyzna zasłaniający usta dłonią – to tylko niektóre z ofiar erupcji Wezuwiusza w 79 r. n.e. Teraz te wypełnione gipsem postacie sprzed prawie 2 tys. lat można oglądać w Pompejach. Pompeje, a następnie Herkulanum zostały zniszczone podczas erupcji Wezuwiusza w 79 oku n.e. Wybuch Wezuwiusza zabił tysiące ludzi, ale dzięki szczególnym właściwościom popiołu i błota wulkanicznego do naszych czasów dotrwały nawet najdrobniejsze przedmioty codziennego użytku. Dzbany, kielichy z winem, bochenki chleba w piecu i sos w trakcie przygotowywania – te i inne przedmioty najpierw zasypane 2-3 metrową warstwą skałek pumeksowych a potem 2,5-metrową warstwą popiołów. Miasto zamarło w jednej chwili. Teraz na niezwykłej wystawie można oglądać zastygłe figury – mieszkańców Pompejów w takiej postaci, w jakiej zastała ich tragedia. Figury to szkieletowe szczątki ofiar wulkanu, które zachowały się pod cienką warstwą gipsu. Dzięki temu wyglądają tak, jak za życia.
– Dotychczas te postaci były rozproszone. Można było znaleźć je w Pompejach i muzeach na całym świecie – mówi organizatorka wystawy Grete Stefani. Teraz mieszkańcy Pompei są znowu razem, a wszystkie postaci można obejrzeć w Antiquarium de Boscoreale, kilka kilometrów od Pompejów. – Nigdy nie widziano ich razem – podkreśla Stefani.
Proces wydobywania kości na światło dzienne i zachowywania ich w gipsie rozpoczął się już w XIX w. Wtedy to archeologowie zainteresowali się Pompejami i postanowili odnaleźć pochowane pod popiołem życie.
Jedna z figur przedstawia człowieka obejmującego stopień kamienny. Inna to mężczyzna z ręką przyłożoną do twarzy, który najprawdopodobniej nie chciał zakrztusić się pyłem. Wreszcie, można zobaczyć całą rodzinę z wyciągniętymi do góry rękami – usiłowali osłonić się przed pochłaniającą ich katastrofą. Jedną z najsmutniejszych postaci jest figura małego chłopca.
NEAPOL (NAPOLI)
Neapol (wł. Napoli, j. neapolitański Nàpule, łac. Neapolis z gr. he nea polis, dosł. nowe miasto) – miasto w południowych Włoszech w rejonie Kampania, którego jest stolicą, a także ośrodkiem administracyjnym prowincji Neapol. Założony przez Greków jakoPartenope. Neapol jest położony tarasowo nad Zatoką Neapolitańską (Morze Tyrreńskie) u podnóża Wezuwiusza. W pobliżu Neapolu znajdują się: wyspy Ischia i Capri leżące u wejścia do Zatoki Neapolitańskiej ,półwysep Sorrento Liczba mieszkańców: 993 386 (2004), a zespół miejski ponad 3 mln. Jest to trzecie pod względem zaludnienia miasto we Włoszech. Jest to też jedno z trzech miast włoskich posiadających metro, tzw. Metropolitana di Napoli (obecnie posiada 6 linii, ale w planach jest zwiększenie ich liczby do 10). W Neapolu i okolicach mieszkańcy posługują się specyficznym dialektem neapolitańskim. Neapol stanowi główny ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy południowych Włoch. Jest to drugi co do wielkości przeładunków port we Włoszech. W Neapolu znajduje się uniwersytet założony w roku 1224 oraz liczne szkoły wyższe i placówki naukowo-badawcze. Mieści się tam ważny węzeł komunikacyjny, a także międzynarodowy port lotniczy Capodichino. Neapol jest licznie odwiedzany przez turystów z całego świata. Jest to miasto bardzo atrakcyjne pod względem turystycznym. We wrześniu i w grudniu rzesze turystów przyciąga Cud Świętego Januarego (patrona miasta). Historyczne centrum Neapolu jest największe w Europie (1700 hektarów) i jest wymienione przez UNESCO na Liście Światowego Dziedzictwa. W swojej historii Neapol był stolicą księstw, królestw i jednego imperium. Był też jednym z głównych ośrodków kultury. W bezpośrednim sąsiedztwie Neapolu znajduje się wiele miejsc, które są silnie związane z Neapolem z przyczyn historycznych, artystycznych i architektonicznych. Neapol jest czwartym co do wielkości gospodarki miastem we Włoszech, za Mediolanem, Rzymem i Turynem. Jest 91 najbogatszym miastem na świecie z PKB 43 mln, wyprzedzając gospodarki Budapesztu i Zurichu. Jest jednym z największych ośrodków przemysłowych kraju. Neapol jest członkiem Eurocities. Miasto zostało wybrane na europejską siedzibę organizacji AKP oraz na Miasto Literatury przez UNESCO. W dzielnicy Posillipo znajduje się Villa Rosebery, jedna z oficjalnych rezydencji Prezydenta Włoch.
PALERMO ( PALERMO )
Palermo (włoski: Palermo, sycylijski: Palermu lub Palemmu, grecki: Panormos) – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionieSycylia, w prowincji Palermo. Panormos powstało już w starożytności, jako kolonia fenicka. Według danych na rok 2009 gminę zamieszkuje 657 936 osób, 4140,6 os./km² . Palermo jest kulturalną, gospodarczą i turystyczną stolicą Sycylii. Jest miastem bogatym w historię, kulturę, sztukę, muzykę i potrawy regionalne. Palermo przyciąga wiele turystów dobrą, śródziemnomorską pogodą, renomowaną kuchnią i restauracjami,a ponadto romańskimi, gotyckimi i barokowymi kościołami, pałacami i budynkami, nocnym życiem i muzyką. Palermo jest głównym Sycylijskim centrum przemysłowym i handlowym. Główne gałęzie gospodarki to turystyka, usługi, handel i rolnictwo. Palermo obecnie ma międzynarodowe lotnisko. Obecnie Palermo jest wśród głównych celów turystycznych regionu turystów z Włoch i Europy.
CAGLIARI ( CAGLIARI )
Cagliari [czyt. 'kaljari] – miasto i gmina we Włoszech, stolica autonomicznego regionu Sardynia i prowincjiCagliari. Miasto Cagliari znajduje się na południowym wybrzeżu Sardynii, nad zatoką o tej samej nazwie i na równinie Campidiano. Według danych na rok 2008 gminę zamieszkuje 157 780 osób, 1846 os./km². Zabytki : Uniwersytet (zał. 1606), rzymski amfiteatr (II w.), kościół San Saturnino (VI, IX-XII w.), katedra (XII, XVII w.), kościoły z XVI-XVII w., fragmenty fortyfikacji (XIV w.), budynki uniwersyteckie (XVII w.).
WULKANY
WEZUWIUSZ ( VESUVIO )
Wezuwiusz (łac. Vesuvius, wł. Vesuvio) – jeden z najbardziej znanych wulkanów na kontynentalnej części Europy, położony na terenie Włoch, na Półwyspie Apenińskim, nad Zatoką Neapolitańską. Wezuwiusz, zaliczany do stratowulkanów, jest jednym z pięciu najniebezpieczniejszych wulkanów świata. Początki jego aktywności sięgają okresu sprzed około 16 tys. lat. Najbardziej wzmożonym okresem aktywności wulkanu były lata 1631-1872. Według ostatnich pomiarów, jego wysokość wynosi 1281 m n.p.m., głębokość krateru – 230 m, średnica – 550-650 m. Dzisiejszy stożek znajduje się na kalderze utworzonej podczas wybuchu z 79 roku. Szczyt północnej krawędzi kaldery nosi nazwę Monte Somma. Wiek najstarszych skał Wezuwiusza określany jest na ok. 200 tys. lat. Najbardziej znany jest z wybuchu, który nastąpił 24 sierpnia79 r., w którym zniszczone zostały miasta: Pompeje, Herkulanum i Stabie. Ostatni duży wybuch został odnotowany dnia 13 marca1944 r.ETNA
Etna (w średniowieczu nazywana Mongibello) – czynny stratowulkan we Włoszech, na wschodnim wybrzeżu Sycylii. Jest to obecnie najwyższy i największy w Europie stożek wulkaniczny (145 km obwodu u podnóża). Wysokość 3323 m n.p.m. (wskutek wybuchów ulega zmianom). Stratowulkan powstał w późnym czwartorzędzie, na starszym wulkanie tarczowym . Zbudowany jest głównie z bazaltów. Zkrateru na szczycie wydobywają się pary i gazy, w czasie erupcji – bomby wulkaniczne i popioły. Ponad 270 kraterów bocznych(kraterów pasożytniczych). Na wschodnim stoku rozpadlina (Valle del Bove) o stromych ścianach, głębokości do 1000 m. (jest tokaldera). Dolne stoki są gęsto zaludnione, pola uprawne, sady i winnice sięgają ok. 800–900 m n.p.m. Górna granica lasu na wysokości 2200 m n.p.m. (lasy zrzucające liście: dębowe i kasztanowe oraz bukowe). Do 3000 m n.p.m. murawy wysokogórskie, powyżej zastygła lawa, w górnym piętrze przez większą część roku pokryta śniegiem (miejscami pola firnowe). Na wysokości 2942 m n.p.m. znajduje się obserwatorium wulkanologiczne. Od V wieku zanotowano 80 dużych wybuchów, z których najsilniejszy był ten z 1669 roku, kiedy została zniszczona Katania. Ostatnia erupcja wulkanu nastąpiła 4 marca 2012 roku.GÓRY
MONTE BIANCO ( Mont blanc )
.jpg)
Mont Blanc (wł. Monte Bianco, pol. Biała Góra, 4810,45 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Alp i Europy, potocznie nazywany Dachem Europy (niektórzy, w tym alpiniści zdobywający Koronę Ziemi, przyjmując inne granice Europy niż Międzynarodowa Unia Geograficzna, uważają Elbrus za szczyt europejski i tym samym najwyższy w Europie). Główny wierzchołek znajduje się na terytorium Francji w regionie Haute-Savoie i w granicach administracyjnych miasta Saint-Gervais-les-Bains. Granica francusko-włoskaprzebiega przez pobliski, boczny wierzchołek Mont Blanc de Courmayeur (wł. Monte Bianco di Courmayeur) (4748 m n.p.m.). Mont Blanc należy do Korony EuropyMONTE ROSA
Monte Rosa (wł.), Mont Rose (fr.) – najpotężniejszy masyw górski całych Alp, leży w Alpach Pennińskich. Powstał w czasie orogenezy alpejskiej. Znajduje się na wschód od masywu Matterhorn, na granicy pomiędzy Szwajcarią aWłochami. Najwyższy szczyt to Dufourspitze o wysokości 4634 m n.p.m. Masyw pokryty jest stałym lodowcem Gornergletscher. Inne lodowce to: Grenzgletscher, Grande Ghiacciaio di Verra, Ghiacciaio del Lys, Ghiacciaio di Indren, Ghiacciaio di Bors,Ghiacciaio delle Piode, Ghiacciaio della Sesia i Ghiacciaio del Belvedere. Na obszarze masywu funkcjonuje kolej zębata z Zermatt na Gornergrat (3136 m). U podnóża masywu znajduje się schronisko Monte Rosa Hut (2795 m), stanowiące bazę dla turystów wyruszających na okoliczne szczyty. Natomiast na szczycie Signalkuppe znajduje się najwyżej położone schronisko w całej Europie – Capanna Regina Margherita. Region masywu posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną, znajduje się tam 20 schronisk i biwaków.ALPY
Alpy (fr. Alpes, niem. Alpen, wł. Alpi, słoweń. Alpe, ret. Alps) – najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się łukiem od wybrzeżaMorza Śródziemnego po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia. Łańcuch ma długość około 1200 km, szerokość od 150 do 250 km i zajmuje powierzchnię około 220 tys. km². Najwyższym szczytem Alp, a zarazem całej Europy, jest położony na granicy francusko-włoskiej Mont Blanc (wł. Monte Bianco), choć główny wierzchołek znajduje się po stronie francuskiej. Wznosi się na wysokość 4810,45 m n.p.m. Alpy położone są na terytorium kilku państw europejskich, są to od wschodu: Słowenia, Austria, Włochy, Niemcy, Liechtenstein,Szwajcaria i Francja. Niektóre z nich, w których Alpy zajmują znaczącą część terytorium nazywane są często alpejskimi.APENINY
Apeniny (wł. Appennini) – łańcuch górski we Włoszech, rozciągający się na długości 1350 km z północy na południe wzdłuż całego Półwyspu Apenińskiego i na szerokość od 40 do 200 km. Wyróżnia się Apeniny Północne (w tym Apenin Liguryjski, i Toskański i Umbryjski), Środkowe i Południowe. Apeniny w większości porośnięte są lasami liściastymi i mieszanymi. Najwyższe partie gór, m.in. najwyższy szczytCorno Grande, 2912 m n.p.m., są skaliste i pokryte lodowczykami.Apeniny powstały w trakcie orogenezy alpejskiej, ale ruchy górotwórcze trwają do dziś, o czym świadczy podwyższonaaktywność sejsmiczna na tym obszarze. Góry te są ważnymi obszarami rolniczymi: w dolnych partiach uprawia się winorośl i drzewa owocowe, w wyższych prowadzi hodowlę. Od pewnego czasu wzras ta rola turystyki w tym obszarze. Podczas drugiej wojny światowej Apeniny stanowiły dla Niemców linię obronną, znaną jako Linia Gotów, a w południowej części Linia Barbary.RZEKI
PAD ( PO )
Pad (wł. Po, łac. Padus) – rzeka w północnych Włoszech. Najdłuższa i największa rzeka tego kraju: jej maksymalny przepływ zanotowany w Pontelagoscuro koło Ferrary wyniósł 10 300 m³/s. Powierzchnia jej dorzecza stanowi ok. 1/4 powierzchni całych Włoch. Źródła Padu znajdują się w Pian del Re na terenie gminy Crissolo, na wysokości 2022 m n.p.m. u stóp Monte Viso w Alpach Kotyjskich. Przepływa przez wyżynę Monferrato i tworzy naturalną granicę dwóch regionów - Lombardii i Emilii-Romanii. Następnie płynie z zachodu na wschód żyzną Niziną Padańską. Uchodzi do Morza Adriatyckiego w pobliżu Wenecji tworząc deltę - jedną z najbardziej rozbudowanych w Europie. Delta ta, zaczynająca się już w pobliżu Ferrary, ma powierzchnię ok. 380 km². Liczy 14 ramion podzielonych na 5 grup: Po di Levante, Po di Maestra, Po delle Tolle, Po di Goro e di Gnocca, Po della Pilla. Roczny przyrost powierzchni delty wynosi ok. 80 ha.
ARNO
Arno – rzeka w środkowych Włoszech. Arno jest główną rzeką Toskanii o długości 241 km. W górnym biegu płynie poprzez wąwozy apenińskie równoległe do morza, a od Pontassieve, 20 km na północ od Florencji, zmienia kierunek, płynąc przez miasta Empoli, Pontederoi Pizę, w pobliżu której wpada do Morza Liguryjskiego. Zmienne stany wód Arno spowodowały katastrofalne powodzie w XII, XIV i XVI w. Najgroźniej wylała w 1966, kiedy woda na ulicach miasta Florencji podniosła się do 6 metrów, niszcząc lub poważnie uszkadzając wiele bezcennych zabytków sztuki i piśmiennictwa.TYBER (TEVERE )
Tyber (wł. Tevere, łac. Tiberis) – rzeka w środkowej części Włoch. Długość – 405 km (trzecia co do długości po Padzie i Adydzerzeka Włoch), powierzchnia zlewni – 17,2 tys. km², główny dopływ – Nera (lewy). Źródła Tybru znajdują się w Apeninie Etruskim, potem rzeka płynie w kierunku południowym poprzez Umbrię i Lacjum, uchodząc poniżej Rzymu do Morza Tyrreńskiego dwoma ramionami przepływającymi przez Ostię i Fiumicino. Żeglowny tylko na odcinku 40 km − od ujścia do Rzymu.WYSPY
SYCYLIA ( SICILIA )
Sycylia (wł., łac. Sicilia, w starożytności Trinacria) – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (25 710 km²), leżąca na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Zamieszkuje ją około 5 milionów mieszkańców. Razem z wyspami Wyspy Liparyjskie, Egady, Wyspy Pelagijskie i Pantelleria tworzy od 1946 roku region autonomiczny we Włoszech (o powierzchni 25,7 tys. km² i 5,1 mln ludności). Najwyższym wzniesieniem na wyspie jest wulkan Etna (3323 m n.p.m.). Na wyspie panuje klimat śródziemnomorski. Rozbudowana sieć rzeczna, największe rzeki to: Salso, Simeto, Platani.
Region Sycylia jest podzielony na 9 prowincji: Palermo, Katania, Mesyna, Syrakuzy, Trapani, Ragusa, Caltanissetta, Agrigento iEnna.
Na Sycylii rzadko padają obfite deszcze dlatego ważne są tam rzeki. Wyspa ma tylko jedno naturalne jezioro – Lago di Pergusa. W systemie rzecznym najważniejsze rzeki to: Simeto (113km) mająca swój początek w górach i płynąca na wschód przez Nizinę Katańską; Alcantara (52 km) znajdująca się w północno-wschodniej części wyspy oraz Salso (144km) najdłuższa rzeka na Sycylii.
Z 6 aktywnych włoskich wulkanów, aż 3 znajdują się na Sycylii. Jest to wspominany już wulkan Etna, aktywny od 550 tys. lat. Kolejnym wulkanem jest Stromboli, z którego ciągle unosi się stróżka dymu. Tak samo jako Stromboli, wulkan Vulcano jest osobną wyspą. Znajdują się tam baseny błota siarkowego oraz Baja Negra, czyli plaża z czarnym piaskiem wulkanicznym. Wchodzą one w skład Wysp Liparyjskich.
SARDYNIA (SARDEGNA )
Sardynia (wł. Sardegna) – skalista wyspa, druga pod względem wielkości na Morzu Śródziemnym. Wraz z pobliskimi wyspami tworzy region administracyjny we Włoszech. Na Sardynii warte zobaczenia są nuragi, megalityczne warowne wieże obserwacyjne, które pochodzą z połowy II tysiąclecia przed Chrystusem. Na wyspie znajduje się ich około 7000. Budowane były bez użycia zaprawy z ociosanych kamieni przez zasiedlającą Sardynię od ok XVII do ok. II w p.n.e. cywilizację nazywaną nuragijską. Włoski dziennikarz Sergio Frau w książce „Słupy Herkulesa” wskazuje, że to Sardynia może być mityczną Atlantydą. Według niego potężne budowle cywilizacji nuragijskiej oraz jej sztuka przywołują skojarzenia z opisywaną przez Platona kulturą Atlantów. Twierdzi on również, że Słupy Heraklesa w rozumieniu antycznym mogły leżeć nie przy Cieśninie Gibraltarskiej, lecz między Tunezją i Sycylią, zaś czas od zalania Atlantydy do narodzin Platona nie wynosił dziewięć tysięcy, a jedynie dziewięćset lat. Hipoteza o tym, że w przekazie dotyczącym Atlantydy błąd mógł popełnić sam autor, albo któryś kopista jego tekstów, zamieniając 900 lat na 9000, ma swoich zwolenników także wśród części badaczy zakładających istnienie Atlantydy. Wówczas to upadła także kultura minojska na Krecie, co miało związek ze zmianami do jakich doszło po wybuchu wulkanu na greckiej wyspie Santoryn. Informacje te na początku sierpnia 2009 podało także amerykańskie czasopismo „Independent”.ELBA
Elba – trzecia co do wielkości włoska wyspa, położona na Morzu Tyrreńskim, między Półwyspem Apenińskim a Korsyką. Największa z Archipelagu Wysp Toskańskich. Od portu Piombino we Włoszech oddziela ją cieśnina o tej samej nazwie, o szerokości 12 km. Wyspa posiada starszą historię od starożytnego Rzymu. Należała do Etrusków, Kartagińczyków, Rzymian. Po X wieku władała niąPiza, Piombino (w XVI w. niezależne państwo), Florencja, Hiszpania, Królestwo Neapolu, Królestwo Etrurii, od początku XIX wiekuFrancja. Już w VI wieku p.n.e. na wschodnim wybrzeżu (obecna miejscowość Cape Colomita) wydobywano rudę żelaza (kopalnię tę zamknięto dopiero w 1984).
CAPRI
Capri – włoska wyspa na Morzu Tyrreńskim w Zatoce Neapolitańskiej. Położona jest w pobliżu półwyspu Sorrento, oddzielona od niego cieśniną Piccola. Nazwa wyspy została utworzona od słowa Kapros (grec. – dzik) lub Capra (łac. - koza). Niewielka, o wydłużonym kształcie, górzysta wyspa zbudowana jest ze skał wapiennych (pobliska Ischia jest pochodzeniawulkanicznego). Jej powierzchnia wynosi 10,4 km2 a obwód 17,0 km, najwyższe wzniesienie to Monte Solaro (596 m n.p.m.), na którym znajdują się ruiny zamku. Na wierzchołek ów można wjechać wyciągiem krzesełkowym z miasteczka Anacapri. Na wyspie położone są dwa miasta: Capri i Anacapri. Najstarsze ślady bytności człowieka na wyspie pochodzą z okresu paleolitu, natrafiono na nie podczas budowy cesarskiej willi w dolinie Tragara. W VII wieku p.n.e. skolonizowali ją Grecy a od 29 p.n.e. znalazła się w granicach Cesarstwa Rzymskiego. Była jednym z ulubionych miejsc pobytu cesarzy Oktawiana Augusta i Tyberiusza, który zbudował na niej 12 willi nazwanych imionamiolimpijskich bogów. (Tyberiusz mieszkał na wyspie w latach 27 – 37). Rzymianie opuścili wyspę w II wieku. Od IX wieku wchodziła w skład republiki Amalfi. W 1860 r. została włączona w granice zjednoczonego Królestwa Włoch. Ożywienie ruchu turystycznego spowodowało powtórne odkrycie Lazurowej Groty w XIX wieku. Śródziemnomorski klimat i widoki przyciągają wielu turystów jak również artystów. Na wyspie byli Dawid Herbert, George Bernard Shaw, Graham Greene a także Lenin(po 1905 r.). Wielu sławnych ludzi posiada własne domy na Capri, wśród nich był m.in. pisarz toskański Curzio Malaparte). Na wyspę dociera się najczęściej drogą wodną przez położony na północnym brzegu wyspy port Marina Grande, obecnie znajdujący się w granicach miasta Capri. Jest to port handlowy (zbudowany w 1928 r.) oraz przystań turystyczna dla prywatnych łodzi i statków wycieczkowych. Już w starożytności znajdowała się w tym miejscu niewielka osada rybacka. W pobliżu cesarz August wybudował swoją nadmorską willę, którą później rozbudował Tyberiusz. Pozostały po niej ruiny eksedry i pozostałości basenu do hodowli ryb. Na terenie osady zbudowano pierwszy, chrześcijański kościół na wyspie - San Costanzo, przebudowany później w stylu bizantyjskim. WX wieku biskup Amalfi ustanowił tu diecezję (w XVI wieku siedzibę biskupa przeniesiono w głąb wyspy).
JEZIORA
GARDA
Garda (wł. Lago di Garda) - jezioro w północnych Włoszech, największe i najczystsze jezioro tego kraju. Położone w połowie drogi między Wenecją a Mediolanem, w pobliżu Alp Adamello i Trydenckich. Jezioro leży w granicach 3 prowincji Włoch: Trydent, Werona iBrescia. Do 1918 roku północna część jeziora należała do Austro-Węgier. Nazwa jeziora pochodzi od miejscowości Garda. Wcześniej - do XII wieku - nosiło ono nazwę Benàco. Okolica jeziora jest regionem turystycznym z licznymi kurortami i miejscowościami turystycznymi, sprzyja temu łagodny klimat, dzięki któremu rośnie tu roślinność śródziemnomorska.COMO
Como (wł. Lago di Como, Lario, łac. Lacus Larius) – jezioro w północnych Włoszech (Lombardia), w Alpach. Como jest trzecim co do wielkości jeziorem Włoch (po Garda i Maggiore). Zarazem jest to najgłębsze jezioro Alp i jedno z najgłębszych w Europie; tworzy kryptodepresję. Jego rozczłonkowanie powoduje, że linia brzegowa swoją długością przekracza linie brzegowe jezior Garda i Maggiore razem wziętych. Kształt jeziora przypomina odwróconą literę Y. Jedyna wyspa na jeziorze nazywa się Isola Comacina. Była ona zamieszkana już w starożytności, lecz istniejące na niej osady zostały zniszczone w XII w.MAGGIORE
Maggiore (wł. Lago Maggiore lub Lago Verbano, fr. Lac Majeur, niem. Langensee, łac. Lacus Verbanus) – jezioro polodowcowe weWłoszech i Szwajcarii.Położone jest w Alpach Zachodnich, u podnóża Alp Lombardzkich. Na jeziorze występuje szereg wysp, z których najbardziej znane są Wyspy Borromee. Rejon jeziora Maggiore charakteryzuje się korzystnym, łagodnym śródziemnomorskim klimatem, co sprzyja rozwojowi roślinności. Nad brzegiem jeziora powstało wiele miejscowości uzdrowiskowych i rozwinął się ożywiony ruch turystyczny.
JEZIORO TRAZYMEŃSKIE ( TRASSIMENO)
Jezioro Trazymeńskie (wł. Lago Trasimeno, łac. Lacus Trasimenus) - jezioro tektoniczne w środkowych Włoszech, w Umbrii. Największe naPółwyspie Apenińskim. Ma podziemne połączenie z Tybrem, zabagnione. Wykorzystywane do rybołówstwa. Powierzchnia: 128 km² Głębokość maksymalna: 8 mWysokość: 258 m n.p.m. Większe wyspy: Maggiore, Minore, Polvese. Większe miasta: Castiglione del Lago, Passignano sul Trasimeno. 24 czerwca 217 p.n.e. nad Jeziorem Trazymeńskim miała miejsce ważna bitwa II wojny punickiej, w której wojska Hannibala rozgromiły wojska rzymskie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz